Víkingablóð og kjöt í morgunmat Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar 21. júní 2018 10:28 Árangur íslenska karlalandsliðsins í fótbolta hefur ekki farið framhjá neinum undanfarið enda HM í knattspyrnu í hámæli. Íslenska kvennalandsliðið í knattspyrnu hefur líka vakið athygli og til Íslands streyma fjölmiðlar og erindrekar erlendra stjórnvalda til að fræðast um hvað liggur að baki þessum aðdáunarverða árangri smáþjóðar í íþróttum á heimsmælikvarða. En það er fleira sem fólk vill fræðast um, til dæmis árangur Íslendinga í forvörnum. Fjölmiðlar og ýmsir álitsgjafar hafa talað um íslenska víkinga, að börn fái kjöt í morgunmat, sturti í sig lýsi og skyri o.s.frv. Þekktar klisjur sem hafa ákveðið skemmtanagildi. En hvað liggur hér í raun að baki?Tuttugu ára tilraun Á tíunda áratug síðustu aldar var vímuefnaneysla ungmenna vaxandi vandamál í íslensku samfélagi. Um helgar flykktust unglingar í miðbæ Reykjavíkur og þegar skemmtistaðir lokuðu allir á sama tíma var óhefluð þjóðhátíðarstemning á Lækjartorgi um hverja helgi. Þar voru oft börn á ferli undir áhrifum og án eftirlits. Þær leiðir sem beitt hafði verið til að stemma stigu við þessu fólust einkum í að fræða ungt fólk um skaðsemi vímuefnaneyslu en hræðsluáróðurinn virkaði ekki. Ný stefna var mörkuð og hún byggð á rannsóknum. Markmiðið var að kortleggja þá félagslegu þætti sem haft gætu áhrif á vímuefnaneyslu ungmenna og í kjölfarið skipuleggja aðgerðir í forvarnarstarfi. Ýmsir hagsmunaaðilar tóku höndum saman - rannsakendur, stjórnmálamenn, fólk sem starfaði með börnum og unglingum sem og foreldrar. Allir lögðust á eitt. Sjálfræðisaldur var hækkaður í 18 ár árið 1997 og árið 2002 voru sett lög um útivistarreglur barna. Ýmis grasrótasamtök voru í samstarfi við stjórnvöld, hnykkt var á foreldrasamstarfi í nýjum menntalögum árið 2008 og útkoman af þessu öllu var hið íslenska módel sem snýst um samspil rannsókna og stefnumótunar á sviði áfengis- og vímuefnamála þegar kemur að ungu fólki og forvörnum. Foreldrar, kennarar, íþróttafélög, félagsmiðstöðvar og fleiri fóru að tala saman og samhæfa aðgerðir en eitt það mikilvægasta í þessu samhengi var stuðningur foreldra og skóla og aukin tækifæri ungmenna til að stunda skipulagt tómstundastarf.Fjölþættur stuðningur Á þeim tíma sem íslenska módelið var að ryðja sér til rúms hófu sveitarfélög um land allt mikla uppbyggingu á íþróttamannvirkjum og aðstöðu til íþróttaiðkunar þannig að börn gætu stundað íþróttir allan ársins hring, óháð veðri. Byggðir voru sparkvellir nálægt skólum m.a. fyrir peninga sem fengust fyrir sýningarrétt á fótbolta í sjónvarpi og áhersla var lögð á að sem flestir hefðu aðgang að íþróttinni. Einnig var unnið að því að fá fleiri þjálfara með tilskilin réttindi og nú er það svo að flest öll börn geta sótt æfingar hjá íþróttafélögum undir leiðsögn viðurkenndra þjálfara. Sveitarfélög veita tómstundastyrki sem foreldrar ráðstafa í þær tómstundir sem barnið stundar og markmiðið er að skapa sem mestan jöfnuð þannig að öll börn fái tækifæri til að vera í tómstundastarfi og prófa sig áfram. Áherslan er því á að blanda saman leik og námi þannig að útkoman verði sem best. Þá er ekki aðalmarkmiðið að við eigum sterk landslið heldur að við byggjum upp sterka einstaklinga sem standa sig vel í leik og starfi. Ef börn hafa nóg fyrir stafni og nýta tíma sinn á uppbyggilegan hátt er líklegra að þau ástundi heilbrigt líferni, líði vel í eigin skinni og standi sig vel í námi. Að baki öllu þessu starfi eru síðan fjöldamargir foreldrar sem styðja við bakið á börnunum sínum og halda hlutunum gangandi. Erfitt væri að halda þessi stóru íþróttamót án aðkomu foreldra sem vinna mikilvægt sjálfboðastarf, halda utan um börnin og afla tekna.Við erum í þessu saman Margir velta fyrir sér formúlunni að baki velgengni Íslendinga í knattspyrnu. Svarið er margþætt og í stuttu máli sagt felst það í mikilli vinnu, samstarfi og samhug. Ekki einungis er liðsheildin góð og leikgleðin í fyrirrúmi heldur höfum við sem þjóð ákveðið að setja tiltekna hluti í forgang þegar kemur að því að byggja gott samfélag fyrir börnin okkar að alast upp í. Það er í raun lykillinn að allri velgengni.Höfundur er framkvæmdastjóri Heimilis og skóla – landssamtaka foreldra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hrefna Sigurjónsdóttir Mest lesið Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Ríkisreknar ofsóknir Sigurður Einarsson Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Saklausir menn í fangelsi Tinna Brynjólfsdóttir Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun Vikan með Gísla Árný Björg Blandon Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Skaðaminnkun, lækning, hroki og hleypidómar Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Páskarnir - íhugunarhvatning Árni Stefán Árnason Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Foreldrar með börn í vímuefnaneyslu og úrræði Dagbjört Ósk Steindórsdóttir skrifar Skoðun Páskarnir - íhugunarhvatning Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Aukinn kraftur með hækkandi sól Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tilbrigðin um enda lífsins Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Eftirliti með snyrtistofum ábótavant Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Einokunarmjólk? Hilmar Vilberg Gylfason skrifar Skoðun Má þjóðin ráða? Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Formaður geðlækna illa áttaður? Vilhjálmur Hjálmarsson skrifar Skoðun Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Að vera eða vera ekki í samkeppni við sjálfa sig Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Engin námslán fyrir fátækt fólk Gísli Laufeyjarson Höskuldsson skrifar Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar Skoðun Stjórnmálin koma okkur öllum við Arnar Freyr Sigurðsson skrifar Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Heilbrigðisráðuneytið er með forystu Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Skaðaminnkun, lækning, hroki og hleypidómar Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Fyrirgefðu mér mín kæra Harpa Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Vikan með Gísla Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Furðulegar verðlækkanir á mörkuðum Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Varanlegt vopnahlé og sjálfstæð Palestína Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Með of mikil völd Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar Skoðun Er sniðugt að vera með tilgreinda séreign? Guðný Helga Lárusdóttir skrifar Skoðun Ekki þykjast ekki vita neitt Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Athugasemdir við eignaumsýslu Landsbanka Íslands Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Framsókn stendur með bændum og neytendum Hópur þingmanna Framsóknar skrifar Sjá meira
Árangur íslenska karlalandsliðsins í fótbolta hefur ekki farið framhjá neinum undanfarið enda HM í knattspyrnu í hámæli. Íslenska kvennalandsliðið í knattspyrnu hefur líka vakið athygli og til Íslands streyma fjölmiðlar og erindrekar erlendra stjórnvalda til að fræðast um hvað liggur að baki þessum aðdáunarverða árangri smáþjóðar í íþróttum á heimsmælikvarða. En það er fleira sem fólk vill fræðast um, til dæmis árangur Íslendinga í forvörnum. Fjölmiðlar og ýmsir álitsgjafar hafa talað um íslenska víkinga, að börn fái kjöt í morgunmat, sturti í sig lýsi og skyri o.s.frv. Þekktar klisjur sem hafa ákveðið skemmtanagildi. En hvað liggur hér í raun að baki?Tuttugu ára tilraun Á tíunda áratug síðustu aldar var vímuefnaneysla ungmenna vaxandi vandamál í íslensku samfélagi. Um helgar flykktust unglingar í miðbæ Reykjavíkur og þegar skemmtistaðir lokuðu allir á sama tíma var óhefluð þjóðhátíðarstemning á Lækjartorgi um hverja helgi. Þar voru oft börn á ferli undir áhrifum og án eftirlits. Þær leiðir sem beitt hafði verið til að stemma stigu við þessu fólust einkum í að fræða ungt fólk um skaðsemi vímuefnaneyslu en hræðsluáróðurinn virkaði ekki. Ný stefna var mörkuð og hún byggð á rannsóknum. Markmiðið var að kortleggja þá félagslegu þætti sem haft gætu áhrif á vímuefnaneyslu ungmenna og í kjölfarið skipuleggja aðgerðir í forvarnarstarfi. Ýmsir hagsmunaaðilar tóku höndum saman - rannsakendur, stjórnmálamenn, fólk sem starfaði með börnum og unglingum sem og foreldrar. Allir lögðust á eitt. Sjálfræðisaldur var hækkaður í 18 ár árið 1997 og árið 2002 voru sett lög um útivistarreglur barna. Ýmis grasrótasamtök voru í samstarfi við stjórnvöld, hnykkt var á foreldrasamstarfi í nýjum menntalögum árið 2008 og útkoman af þessu öllu var hið íslenska módel sem snýst um samspil rannsókna og stefnumótunar á sviði áfengis- og vímuefnamála þegar kemur að ungu fólki og forvörnum. Foreldrar, kennarar, íþróttafélög, félagsmiðstöðvar og fleiri fóru að tala saman og samhæfa aðgerðir en eitt það mikilvægasta í þessu samhengi var stuðningur foreldra og skóla og aukin tækifæri ungmenna til að stunda skipulagt tómstundastarf.Fjölþættur stuðningur Á þeim tíma sem íslenska módelið var að ryðja sér til rúms hófu sveitarfélög um land allt mikla uppbyggingu á íþróttamannvirkjum og aðstöðu til íþróttaiðkunar þannig að börn gætu stundað íþróttir allan ársins hring, óháð veðri. Byggðir voru sparkvellir nálægt skólum m.a. fyrir peninga sem fengust fyrir sýningarrétt á fótbolta í sjónvarpi og áhersla var lögð á að sem flestir hefðu aðgang að íþróttinni. Einnig var unnið að því að fá fleiri þjálfara með tilskilin réttindi og nú er það svo að flest öll börn geta sótt æfingar hjá íþróttafélögum undir leiðsögn viðurkenndra þjálfara. Sveitarfélög veita tómstundastyrki sem foreldrar ráðstafa í þær tómstundir sem barnið stundar og markmiðið er að skapa sem mestan jöfnuð þannig að öll börn fái tækifæri til að vera í tómstundastarfi og prófa sig áfram. Áherslan er því á að blanda saman leik og námi þannig að útkoman verði sem best. Þá er ekki aðalmarkmiðið að við eigum sterk landslið heldur að við byggjum upp sterka einstaklinga sem standa sig vel í leik og starfi. Ef börn hafa nóg fyrir stafni og nýta tíma sinn á uppbyggilegan hátt er líklegra að þau ástundi heilbrigt líferni, líði vel í eigin skinni og standi sig vel í námi. Að baki öllu þessu starfi eru síðan fjöldamargir foreldrar sem styðja við bakið á börnunum sínum og halda hlutunum gangandi. Erfitt væri að halda þessi stóru íþróttamót án aðkomu foreldra sem vinna mikilvægt sjálfboðastarf, halda utan um börnin og afla tekna.Við erum í þessu saman Margir velta fyrir sér formúlunni að baki velgengni Íslendinga í knattspyrnu. Svarið er margþætt og í stuttu máli sagt felst það í mikilli vinnu, samstarfi og samhug. Ekki einungis er liðsheildin góð og leikgleðin í fyrirrúmi heldur höfum við sem þjóð ákveðið að setja tiltekna hluti í forgang þegar kemur að því að byggja gott samfélag fyrir börnin okkar að alast upp í. Það er í raun lykillinn að allri velgengni.Höfundur er framkvæmdastjóri Heimilis og skóla – landssamtaka foreldra.
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun
Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar
Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar
Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun