Afstæðiskenning um bjór og sól Þórlindur Kjartansson skrifar 29. júní 2018 07:00 Hvort skyldi nú vera betra að puða heilan dag í steikjandi hita og brennandi sól uppi á rykugu húsþaki við að bera á tjöru og leggja þaksteina og fá sér svo ískaldan bjór—eða sleppa öllu þessum bölvaða puði en teygja sig bara inn í ísskáp og fá sér einn ískaldan bjór úti á svölum? Þeir sem séð hafa myndina Shawshank Redemption vita svarið við þessari spurningu. Í þeirri mynd semur endurskoðandinn Andy Dufresne við fangelsisstjórann um að hjálpa honum að komast hjá greiðslu erfðafjárskatts gegn því að nokkrir samfangar hans fái að njóta þess að sötra bjór á húsþakinu, eins og frjálsir menn. Og hvort ætli fangarnir hafi glaðst yfir þessu? Nautn þeirra af bjórnum kalda var svo innileg, einföld og falleg að hún seytlar alla leið í gegnum skjáinn og inní gleðitaugar áhorfenda sem geta ekki annað en notið bjórsopans með þeim. „Þarna sátum við og drukkum með sólina á öxlunum eins og frjálsir menn,“ sagði Red, með rödd Morgans Freeman. Úti við vegg sat svo Andy sjálfur með friðsælt sigurbros á vör og ekki nokkur hlutur í veröldinni gat bætt við vellíðan hans, ekki einu sinni bjórinn sem samfangi hans reyndi að bera í hann.Merkilegur bjór En hvað var svona gott og merkilegt við þennan bjór? Þetta var örugglega ekki neinn sérstakur gæðabjór úr belgísku míkróbrugghúsi, eða íslenskur verðlaunabjór—heldur ábyggilega eitthvert amerískt stórmarkaðspiss, sennilega eitthvað Lite, sem ekki nokkur einasti bjórspekúlant með sjálfsvirðingu myndi fyrir sitt litla líf hleypa inn fyrir sínar vandlátu varir. En samt er þessi litli bjór, drukkinn við ömurlegar aðstæður, af skítugum og dæmdum mönnum í rifnum og óhreinum fötum, víðs fjarri öllum lystisemdum lífsins—án nokkurs vafa sá allra besti bjór af öllum þeim bjór sem nokkru sinni hefur verið drukkinn í bíómynd. Ekki einu sinni skrautlegustu kokteilar á svölustu þakbörum stórborga þar sem fyrirsætur og fjármálafurstar spóka sig snyrt og strokin undir taktföstum bassa fáguðustu raftónlistar komast nálægt þessum einfalda bjór. Fangarnir nutu bjórsins síns svona sérstaklega vel af því að þeir áttu það raunverulega skilið. Þeir höfðu erfiðað fyrir honum. Þeir nutu hans af því að nautnin var bæði óvænt og forboðin fyrir útlæga menn. En fyrst og fremst nutu þeir hans vegna þess að vellíðunarmunurinn er svo mikill á milli hinnar daglegu þjáningar og erfiðis tukthúslimsins og sælunnar að sitja í smástund eins og frjáls maður með kaldan bjór á húsþakinu. Afstæð hamingja Svona virkar mannskepnan. Vellíðan okkar lagar sig hratt að þeim veruleika sem veröldin býður okkur upp á. Sá sem kaupir sér ódýran nýjan bíl er alveg jafnglaður og sá sem kaupir sér dýran nýjan bíl; en þeir verða súrir sem þurfa að skipta úr góðum bíl í lélegri; jafnvel þótt sá lélegri sé í sjálfu sér stórgóður. Fólk sem þarf að kljást við alvarleg veikindi er alveg jafnhamingjusamt á góðu dögunum, eins og fullfrískt fólk—kannski ennþá hamingjusamara. Allt er afstætt, og fátt afstæðara heldur en hamingjan. Það er vitaskuld þetta sama sem útskýrir gleði Íslendinga yfir árangri fótboltalandsliðsins. Ekki er langt síðan knattspyrnulegur hápunktur Íslendinga var ólíklegt 1–1 jafntefli við Frakkland á Laugardalsvelli. Í mörg ár lifðum við sátt á þeim árangri og héldum að það yrði ekki toppað. Svo komst Ísland í 8-liða úrslit á EM 2016 og var það hinn óvænti kaldi bjór á þakinu í Shawshank fangelsinu. Nú gleðjumst við innilega yfir að hafa komist á HM og að hafa gert 1-1 jafntefli við Argentínu. En á meðan við gleðjumst yfir því sem okkur finnst stórt afrek eru Þjóðverjar niðurbrotnir yfir sambærilegum árangri. Allt er afstætt. Sólin kemur Og þannig verður það líka með næsta sólskinsdag á höfuðborgarsvæðinu. Ég hlakka meira til hans eftir því sem við upplifum fleiri súldir og skýföll. Á endanum kemur sólin, og eftir því sem hún lætur bíða lengur eftir sér þeim mun kátari verða íbúar höfuðborgarsvæðisins þegar hún loksins kemur fram. Það gerist nefnilega eitthvað magnað þessa fáu langþráðu blíðviðrisdaga á Íslandi. Við verðum eins og beljurnar að vori—hoppandi og skoppandi í allar áttir. Allir brosa og eru tillitssamir í umferðinni. Örgustu fúlmenni finna í sér mildustu hláturtaugar. Enginn getur verið reiður eða pirraður yfir nokkrum hlut og það er eins og einhverjum ólöglegum gleðiefnum hafi verið spreyjað út í andrúmsloftið. Það eru tilbreytingarnar sem gera dagana glaða. Dagleg drykkja á hágæðabjór úr míkróbrugghúsum rænir mann smám saman þeirri unun sem hægt er að njóta af volgum og vondum bjór eftir langan vinnudag. Stanslausar sigurgöngur íþróttaliða breyta þakklæti smám saman í heimtufrekju. Og meira að segja stöðug veðurblíða verður á endanum að þreytandi tilbreytingarlausri lognmollu. Það er því líklega hollast fyrir íbúa suðvesturhornsins að líta svo á að grámygla sumarsins hingað til sé bara undirbúningur fyrir sæludaginn þegar sólin kemur; að við séum að puða við að bera tjöru á þakið en eigum í vændum svalandi drykk með sólina á öxlunum og frelsisglampa í augunum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Þórlindur Kjartansson Mest lesið Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Bergmál frá geymslustað líkamans Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli Kristinn Sigurðsson skrifar Skoðun Það verður ekki bæði sleppt og haldið Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Katrín og Gunnar Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Andleg heilsa unga fólksins og áhrif samfélagsmiðla Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Börnin okkar Sigurbjörg Jónsdóttir skrifar Skoðun Ferðaþjónusta til framtíðar Freyja Rut Emilsdóttir skrifar Skoðun Þegar enginn heldur utan um þig Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Öryggi – Forvitni – Gleði Sigríður Hrund Pétursdóttir skrifar Skoðun Öryrkjar auglýsi eftir harðorðum mótmælum! Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Farsælar forvarnir í þágu barna í Reykjavík Guðrún Halla Jónsdóttir,Óskar Dýrmundur Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í lit Anna Lára Pálsdóttir skrifar Skoðun Lega lýðveldisins Íslands Eiríkur Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Afhverju ætlar Carbfix að flytja CO2 inn til landsins? Bergur Sigfússon skrifar Sjá meira
Hvort skyldi nú vera betra að puða heilan dag í steikjandi hita og brennandi sól uppi á rykugu húsþaki við að bera á tjöru og leggja þaksteina og fá sér svo ískaldan bjór—eða sleppa öllu þessum bölvaða puði en teygja sig bara inn í ísskáp og fá sér einn ískaldan bjór úti á svölum? Þeir sem séð hafa myndina Shawshank Redemption vita svarið við þessari spurningu. Í þeirri mynd semur endurskoðandinn Andy Dufresne við fangelsisstjórann um að hjálpa honum að komast hjá greiðslu erfðafjárskatts gegn því að nokkrir samfangar hans fái að njóta þess að sötra bjór á húsþakinu, eins og frjálsir menn. Og hvort ætli fangarnir hafi glaðst yfir þessu? Nautn þeirra af bjórnum kalda var svo innileg, einföld og falleg að hún seytlar alla leið í gegnum skjáinn og inní gleðitaugar áhorfenda sem geta ekki annað en notið bjórsopans með þeim. „Þarna sátum við og drukkum með sólina á öxlunum eins og frjálsir menn,“ sagði Red, með rödd Morgans Freeman. Úti við vegg sat svo Andy sjálfur með friðsælt sigurbros á vör og ekki nokkur hlutur í veröldinni gat bætt við vellíðan hans, ekki einu sinni bjórinn sem samfangi hans reyndi að bera í hann.Merkilegur bjór En hvað var svona gott og merkilegt við þennan bjór? Þetta var örugglega ekki neinn sérstakur gæðabjór úr belgísku míkróbrugghúsi, eða íslenskur verðlaunabjór—heldur ábyggilega eitthvert amerískt stórmarkaðspiss, sennilega eitthvað Lite, sem ekki nokkur einasti bjórspekúlant með sjálfsvirðingu myndi fyrir sitt litla líf hleypa inn fyrir sínar vandlátu varir. En samt er þessi litli bjór, drukkinn við ömurlegar aðstæður, af skítugum og dæmdum mönnum í rifnum og óhreinum fötum, víðs fjarri öllum lystisemdum lífsins—án nokkurs vafa sá allra besti bjór af öllum þeim bjór sem nokkru sinni hefur verið drukkinn í bíómynd. Ekki einu sinni skrautlegustu kokteilar á svölustu þakbörum stórborga þar sem fyrirsætur og fjármálafurstar spóka sig snyrt og strokin undir taktföstum bassa fáguðustu raftónlistar komast nálægt þessum einfalda bjór. Fangarnir nutu bjórsins síns svona sérstaklega vel af því að þeir áttu það raunverulega skilið. Þeir höfðu erfiðað fyrir honum. Þeir nutu hans af því að nautnin var bæði óvænt og forboðin fyrir útlæga menn. En fyrst og fremst nutu þeir hans vegna þess að vellíðunarmunurinn er svo mikill á milli hinnar daglegu þjáningar og erfiðis tukthúslimsins og sælunnar að sitja í smástund eins og frjáls maður með kaldan bjór á húsþakinu. Afstæð hamingja Svona virkar mannskepnan. Vellíðan okkar lagar sig hratt að þeim veruleika sem veröldin býður okkur upp á. Sá sem kaupir sér ódýran nýjan bíl er alveg jafnglaður og sá sem kaupir sér dýran nýjan bíl; en þeir verða súrir sem þurfa að skipta úr góðum bíl í lélegri; jafnvel þótt sá lélegri sé í sjálfu sér stórgóður. Fólk sem þarf að kljást við alvarleg veikindi er alveg jafnhamingjusamt á góðu dögunum, eins og fullfrískt fólk—kannski ennþá hamingjusamara. Allt er afstætt, og fátt afstæðara heldur en hamingjan. Það er vitaskuld þetta sama sem útskýrir gleði Íslendinga yfir árangri fótboltalandsliðsins. Ekki er langt síðan knattspyrnulegur hápunktur Íslendinga var ólíklegt 1–1 jafntefli við Frakkland á Laugardalsvelli. Í mörg ár lifðum við sátt á þeim árangri og héldum að það yrði ekki toppað. Svo komst Ísland í 8-liða úrslit á EM 2016 og var það hinn óvænti kaldi bjór á þakinu í Shawshank fangelsinu. Nú gleðjumst við innilega yfir að hafa komist á HM og að hafa gert 1-1 jafntefli við Argentínu. En á meðan við gleðjumst yfir því sem okkur finnst stórt afrek eru Þjóðverjar niðurbrotnir yfir sambærilegum árangri. Allt er afstætt. Sólin kemur Og þannig verður það líka með næsta sólskinsdag á höfuðborgarsvæðinu. Ég hlakka meira til hans eftir því sem við upplifum fleiri súldir og skýföll. Á endanum kemur sólin, og eftir því sem hún lætur bíða lengur eftir sér þeim mun kátari verða íbúar höfuðborgarsvæðisins þegar hún loksins kemur fram. Það gerist nefnilega eitthvað magnað þessa fáu langþráðu blíðviðrisdaga á Íslandi. Við verðum eins og beljurnar að vori—hoppandi og skoppandi í allar áttir. Allir brosa og eru tillitssamir í umferðinni. Örgustu fúlmenni finna í sér mildustu hláturtaugar. Enginn getur verið reiður eða pirraður yfir nokkrum hlut og það er eins og einhverjum ólöglegum gleðiefnum hafi verið spreyjað út í andrúmsloftið. Það eru tilbreytingarnar sem gera dagana glaða. Dagleg drykkja á hágæðabjór úr míkróbrugghúsum rænir mann smám saman þeirri unun sem hægt er að njóta af volgum og vondum bjór eftir langan vinnudag. Stanslausar sigurgöngur íþróttaliða breyta þakklæti smám saman í heimtufrekju. Og meira að segja stöðug veðurblíða verður á endanum að þreytandi tilbreytingarlausri lognmollu. Það er því líklega hollast fyrir íbúa suðvesturhornsins að líta svo á að grámygla sumarsins hingað til sé bara undirbúningur fyrir sæludaginn þegar sólin kemur; að við séum að puða við að bera tjöru á þakið en eigum í vændum svalandi drykk með sólina á öxlunum og frelsisglampa í augunum.
Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason Skoðun
Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir Skoðun
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Skoðun Farsælar forvarnir í þágu barna í Reykjavík Guðrún Halla Jónsdóttir,Óskar Dýrmundur Ólafsson skrifar
Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason Skoðun
Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir Skoðun