Baðstofan sem rannsóknarstofa Sigríður Jónsdóttir skrifar 31. október 2017 14:00 Leikararnir í hlutverkum sínum í verkinu Natan í Borgarleikhúsinu. Mynd/Tobbi Leikhús Natan eftir Sölku Guðmundsdóttur og leikhópinn Borgarleikhúsið í samstarfi við Aldrei óstelandi Leikstjóri: Marta Nordal Leikarar: Stefán Hallur Stefánsson, Edda Björg Eyjólfsdóttir, Birna Rún Eiríksdóttir og Kjartan Darri Kristjánsson Leikmynd: Axel Hallkell Jóhannesson Búningar: Helga I. Stefánsdóttir Tónlist og hljóðmynd: Guðmundur Vignir Karlsson Myndbandshönnun: Kjartan Darri Kristjánsson Margir telja sig þekkja söguna af morðinu á Natani Ketilssyni enda hefur hún verið skoðuð og endurskoðuð fjölmörgum sinnum í akademískum greinum, bíómyndum og skáldsögum. En leikhópurinn Aldrei óstelandi í samvinnu við Borgarleikhúsið býður áhorfendum ekki bara á nýja túlkun á örlögum þeirra Agnesar, Friðriks og Sigríðar heldur tækifæri til að skoða ástæður ofbeldisverksins frá mörgum mismunandi sjónarhornum. Hver var rótin að þessum hrottalega glæp? Hver ber ábyrgðina? Er hægt að vita það með vissu? Handritið er í umsjá Sölku Guðmundsdóttur með aðstoð leikhópsins og ekki fer framhjá neinum hversu tæknilega fær hún er í textauppbyggingu og formi. Samt sýnir hún á sér nýjar hliðar með tilraunakenndri nálgun á klassískan texta. Senurnar eru snarpar, umgjörð framvindunnar sterk og hljómburður textans minnir oft frekar á tónverk en leiktexta. Þetta er jákvæð framför og góð sem ber vonandi þess merki að hún skrifi fleiri dramatísk verk í náinni framtíð. Naumhyggjan hefur verið eitt aðalsmerki Mörtu Nordal síðastliðin misseri og hefur hún gott vald á þessari fagurfræði. Þess væri þó óskandi að hún hætti sér aðeins út á ókönnuð mið því nú er kominn tími til að hrista upp í þessari stílhreinu nálgun. Uppstillingar leikaranna verða stundum orkulausar, einstaka ákvarðanir s.s. glímudans þeirra Friðriks og Natans vondar og uppbrotin ganga ekki alltaf upp. Þrátt fyrir gallana er hugmyndaheimur hennar ávallt áhugaverður og krefjandi fyrir leikara. Leikarahópurinn myndar sterka heild og allir leikararnir fá sitt tækifæri til að setja sitt mark á sýninguna. Leikverkinu er skipt upp í fjóra þætti byggða á tilgátum um orsök morðsins: ofbeldi, ástríða, ágirnd og misnotkun. Af kvartettinum er Edda Björg Eyjólfsdóttir sterkust í sinni vinnu og sýnir fjölbreyttar hliðar á hinni skemmdu Agnesi sem gerir allt sem hún getur til að lifa af. Stefán Hallur Stefánsson situr uppi með svolítið flatan karakter en sýnir styrk sinn í einræðu Natans um frelsið. Þau Birna Rún Eiríksdóttir og Kjartan Darri Kristjánsson ná góðri tengingu við sakleysi og varnarleysi Sigríðar og Friðriks en þurfa bæði að stækka tilfinningaskalann. Leikmyndin er stílhrein, nánast sótthreinsuð. Litla sviðið er afmarkað af þrívíðum trékassa með bakvegg en Axel Hallkell Jóhannesson sér um hönnunina. Rýmið skapar návígi og einangrun sem kyndir undir tilfinningaróti persónanna en sjónlínan var oft takmörkuð af fremri póstum baðstofunnar. Grá bómullarfötin, hönnuð af Helgu I. Stefánsdóttur endurspegla vinnuföt 19. aldarinnar á nýstárlegan hátt og lýsingin er í góðum höndum Jóns Þorgeirs Kristjánssonar þar sem fallega er unnið með skugga og skæra birtu. Svipuð þemu má finna í hljóðmynd og tónlist Guðmundar Vignis Karlssonar en hann finnur þó hugmyndafræðilega dýpt í sínu verkefni sem kannski skortir örlítið annars staðar. Tónlistin endurspeglar inntak verksins og notkunin á hljóðvídd míkrófónanna er áhrifarík. Einnig er myndbandshönnun Kjartans Darra snjöll og skynsamlega notuð. Natan er útpæld og forvitnileg sýning en aðstandendur hennar treysta kannski um of á einfalda nálgun sem verður frekar einhæf þrátt fyrir stuttan sýningartíma. Aftur á móti er handritið lipurlega útfært, skýrt og merki þess að Salka sé að finna taktinn á ný.Niðurstaða: Athyglisvert sjónarhorn á sögu sem margir telja sig þekkja.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 31. október. Leikhús Mest lesið Æðisleg tilfinning að þurfa ekki að geðjast fólki Tónlist „Tíu ár en enginn hringur“ Makamál Hjólhýsabyggðin á Laugarvatni og Húsið á Eyrarbakka Lífið Blendnar tilfinningar á frumsýningu Oppenheimer í Japan Bíó og sjónvarp „Þetta var svolítið biblíuleg mynd“ Lífið Páll Óskar genginn í það heilaga: „Besti dagur lífs okkar“ Lífið Líkt við apa og klappað eins og hundi Lífið Kaleo gefur út sitt fyrsta lag í þrjú ár Tónlist Víkingur Heiðar á smáskrifborðstónleikum Tónlist Veltir fyrir sér hvort hann sé dottinn úr tísku Lífið Fleiri fréttir Listamaðurinn á bak við Áfanga í Viðey látinn Eliza hlaut heiðursverðlaun Fyrsta alþjóðlega barokkhátíðin í Reykjavík Gerður Kristný hlýtur virt norsk bókmenntaverðlaun Hættir sem leikhússtjóri og hefur störf í ráðuneytinu Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Íslensk strandmenning í brennidepli á Akranesi Þrífst vel í brjálaðri vinnumenningu í New York Samtal við mömmu sem olli straumhvörfum Deilt um hinn dísæta hnakka: Forheimskandi efnishyggja eða vítamínsprauta? Lofar breyttu lífi með fyrirvara „Tækifæri til að pæla í fallegri veruleika eftir dauðann“ Troðfullt í Marshall-húsinu á opnun listrænna systra Tóku saman höndum fyrir Hendi næst Settist í öll sæti Eldborgar og tók 5000 sjálfsmyndir Emils- og Línu-tónskáldið Georg Riedel látið Kristín og Anna tilnefndar til bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Hildur Hermóðsdóttir er látin Taka stutt hlé frá leikhúsinu fyrir ferðalög til Perú og Keníu Sjá meira
Leikhús Natan eftir Sölku Guðmundsdóttur og leikhópinn Borgarleikhúsið í samstarfi við Aldrei óstelandi Leikstjóri: Marta Nordal Leikarar: Stefán Hallur Stefánsson, Edda Björg Eyjólfsdóttir, Birna Rún Eiríksdóttir og Kjartan Darri Kristjánsson Leikmynd: Axel Hallkell Jóhannesson Búningar: Helga I. Stefánsdóttir Tónlist og hljóðmynd: Guðmundur Vignir Karlsson Myndbandshönnun: Kjartan Darri Kristjánsson Margir telja sig þekkja söguna af morðinu á Natani Ketilssyni enda hefur hún verið skoðuð og endurskoðuð fjölmörgum sinnum í akademískum greinum, bíómyndum og skáldsögum. En leikhópurinn Aldrei óstelandi í samvinnu við Borgarleikhúsið býður áhorfendum ekki bara á nýja túlkun á örlögum þeirra Agnesar, Friðriks og Sigríðar heldur tækifæri til að skoða ástæður ofbeldisverksins frá mörgum mismunandi sjónarhornum. Hver var rótin að þessum hrottalega glæp? Hver ber ábyrgðina? Er hægt að vita það með vissu? Handritið er í umsjá Sölku Guðmundsdóttur með aðstoð leikhópsins og ekki fer framhjá neinum hversu tæknilega fær hún er í textauppbyggingu og formi. Samt sýnir hún á sér nýjar hliðar með tilraunakenndri nálgun á klassískan texta. Senurnar eru snarpar, umgjörð framvindunnar sterk og hljómburður textans minnir oft frekar á tónverk en leiktexta. Þetta er jákvæð framför og góð sem ber vonandi þess merki að hún skrifi fleiri dramatísk verk í náinni framtíð. Naumhyggjan hefur verið eitt aðalsmerki Mörtu Nordal síðastliðin misseri og hefur hún gott vald á þessari fagurfræði. Þess væri þó óskandi að hún hætti sér aðeins út á ókönnuð mið því nú er kominn tími til að hrista upp í þessari stílhreinu nálgun. Uppstillingar leikaranna verða stundum orkulausar, einstaka ákvarðanir s.s. glímudans þeirra Friðriks og Natans vondar og uppbrotin ganga ekki alltaf upp. Þrátt fyrir gallana er hugmyndaheimur hennar ávallt áhugaverður og krefjandi fyrir leikara. Leikarahópurinn myndar sterka heild og allir leikararnir fá sitt tækifæri til að setja sitt mark á sýninguna. Leikverkinu er skipt upp í fjóra þætti byggða á tilgátum um orsök morðsins: ofbeldi, ástríða, ágirnd og misnotkun. Af kvartettinum er Edda Björg Eyjólfsdóttir sterkust í sinni vinnu og sýnir fjölbreyttar hliðar á hinni skemmdu Agnesi sem gerir allt sem hún getur til að lifa af. Stefán Hallur Stefánsson situr uppi með svolítið flatan karakter en sýnir styrk sinn í einræðu Natans um frelsið. Þau Birna Rún Eiríksdóttir og Kjartan Darri Kristjánsson ná góðri tengingu við sakleysi og varnarleysi Sigríðar og Friðriks en þurfa bæði að stækka tilfinningaskalann. Leikmyndin er stílhrein, nánast sótthreinsuð. Litla sviðið er afmarkað af þrívíðum trékassa með bakvegg en Axel Hallkell Jóhannesson sér um hönnunina. Rýmið skapar návígi og einangrun sem kyndir undir tilfinningaróti persónanna en sjónlínan var oft takmörkuð af fremri póstum baðstofunnar. Grá bómullarfötin, hönnuð af Helgu I. Stefánsdóttur endurspegla vinnuföt 19. aldarinnar á nýstárlegan hátt og lýsingin er í góðum höndum Jóns Þorgeirs Kristjánssonar þar sem fallega er unnið með skugga og skæra birtu. Svipuð þemu má finna í hljóðmynd og tónlist Guðmundar Vignis Karlssonar en hann finnur þó hugmyndafræðilega dýpt í sínu verkefni sem kannski skortir örlítið annars staðar. Tónlistin endurspeglar inntak verksins og notkunin á hljóðvídd míkrófónanna er áhrifarík. Einnig er myndbandshönnun Kjartans Darra snjöll og skynsamlega notuð. Natan er útpæld og forvitnileg sýning en aðstandendur hennar treysta kannski um of á einfalda nálgun sem verður frekar einhæf þrátt fyrir stuttan sýningartíma. Aftur á móti er handritið lipurlega útfært, skýrt og merki þess að Salka sé að finna taktinn á ný.Niðurstaða: Athyglisvert sjónarhorn á sögu sem margir telja sig þekkja.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 31. október.
Leikhús Mest lesið Æðisleg tilfinning að þurfa ekki að geðjast fólki Tónlist „Tíu ár en enginn hringur“ Makamál Hjólhýsabyggðin á Laugarvatni og Húsið á Eyrarbakka Lífið Blendnar tilfinningar á frumsýningu Oppenheimer í Japan Bíó og sjónvarp „Þetta var svolítið biblíuleg mynd“ Lífið Páll Óskar genginn í það heilaga: „Besti dagur lífs okkar“ Lífið Líkt við apa og klappað eins og hundi Lífið Kaleo gefur út sitt fyrsta lag í þrjú ár Tónlist Víkingur Heiðar á smáskrifborðstónleikum Tónlist Veltir fyrir sér hvort hann sé dottinn úr tísku Lífið Fleiri fréttir Listamaðurinn á bak við Áfanga í Viðey látinn Eliza hlaut heiðursverðlaun Fyrsta alþjóðlega barokkhátíðin í Reykjavík Gerður Kristný hlýtur virt norsk bókmenntaverðlaun Hættir sem leikhússtjóri og hefur störf í ráðuneytinu Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Íslensk strandmenning í brennidepli á Akranesi Þrífst vel í brjálaðri vinnumenningu í New York Samtal við mömmu sem olli straumhvörfum Deilt um hinn dísæta hnakka: Forheimskandi efnishyggja eða vítamínsprauta? Lofar breyttu lífi með fyrirvara „Tækifæri til að pæla í fallegri veruleika eftir dauðann“ Troðfullt í Marshall-húsinu á opnun listrænna systra Tóku saman höndum fyrir Hendi næst Settist í öll sæti Eldborgar og tók 5000 sjálfsmyndir Emils- og Línu-tónskáldið Georg Riedel látið Kristín og Anna tilnefndar til bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Hildur Hermóðsdóttir er látin Taka stutt hlé frá leikhúsinu fyrir ferðalög til Perú og Keníu Sjá meira